WZORY CHEMICZNE MINERAŁÓW
Wzór chemiczny minerału wyraża jego skład chemiczny określony na podstawie jakościowej, a następnie ilościowej analizy chemicznej. Stosunki ilościowe między atomami pierwiastków wchodzących w skład minerałów podają wzory empiryczne, nie informujące o ich budowie wewnętrznej. Wzory te mogą być także przedstawiane w postaci wzorów tlenkowych, co może ułatwić zapamiętanie składu chemicznego minerału i szybkie zorientowanie się w stosunkach tlenków, np.:
anhydryt — CaSO4 lub CaO • SO3
kalcyt — CaCO3 lub CaO • CO2
diopsyd — CaMg(SiO3) lub CaO • MgO • 2SiO2
ortoklaz — KAlSi3O8 lub K2O •Al203 • 6SiO2
Informacje o pewnych cechach wewnętrznej budowy minerałów zawierają wzory strukturalne, ustalane nie tylko na podstawie ilościowej analizy chemicznej, lecz także na podstawie badań ich budowy wewnętrznej. We wzorach strukturalnych w nawiasach kwadratowych podawane są grupy pierwiastków stanowiące podstawowe elementy sieci przestrzennej danego związku. Na przykład wzór berylu Al2Be3[Si6O18] informuje, że minerał ten jest krzemianem zawierającym złożone aniony krzemotlenowe [Si6O18]12-, które mają postać pierścieni zbudowanych z sześciu grup [SiO4]4- złączonych wspólnymi atomami tlenu. We wzorze ortoklazu K[AlSi3O8] w nawias kwadratowy jest ujęty złożony anion glinokrzemianowy. Aniony występujące wspólnie w strukturze minerału rozdzielane bywają we wzorach strukturalnych pionową kreską.
We wzorach kryształów mieszanych symbole zastępujących się diadochowo atomów lub jonów podajemy w nawiasie okrągłym, przedzielone przecinkami, w kolejności ich malejącego udziału ilościowego. Wzór oliwinu (Mg, Fe)2[SiO4] informuje, że magnezu jest w nim więcej, niż zastępującego go diadochowo żelaza. Polimorficzne odmiany minerałów oznacza się zwykle literami greckimi podanymi przed wzorem chemicznym. Obecność w sieci przestrzennej minerału cząsteczek wody zaznacza się przez podanie ich stosunku stechiometrycznego na końcu wzoru, po kropce,
np. gips CaSO4 • 2H2O.
Wodę zawartą w minerałach bezpostaciowych nie związaną w sieci przestrzennej minerału podaje się z literą n również na końcu wzoru, po kropce, np. opal SiO2 • n H2O.