Skały wylewne czyli wulkaniczne powstają przez zakrzepnięcie lawy, tj. magmy wylanej na powierzchnię w warunkach niskiego ciśnienia i temperatury, co ułatwia wydzielanie się składników lotnych. Struktura skał wylewnych jest drobnoziarnista, w niektórych przypadkach zaś tworzy się bezpostaciowe szkliwo wulkaniczne. Lawa rozlewa się na powierzchni w postaci potoków lawowych, lub wyrzucana pod ciśnieniem na znaczną wysokość do atmosfery zostaje rozpylona i opada w postaci drobnego popiołu lub kamyków o wielkości grochu albo orzecha, są to tzw. lapilli. Zakrzepłe w powietrzu fontanny i bryły lawy spadają jako bomby wulkaniczne, przeważnie wielkości głowy ludzkiej, ale czasem objętość ich przekracza nawet 1 m³ . Zakrzepła w powietrzu lawa tworzy utwory piroklastyczne, które osadzone i skonsolidowane zależnie od wielkości okruchów noszą nazwę tufów, brekcji tufowych lub konglomeratów utworzonych z bomb wulkanicznych.
Ponieważ skały wylewne (wulkaniczne) powstają na powierzchni Ziemi z wylanej na nią magmy, czyli lawy, mają więc swoje odpowiedniki w skałach głębinowych. Najpospolitsze to bazalty i andezyty. Bazalty są wylewnym odpowiednikiem gabr, andezyty zaś diorytów.
Problem klasyfikacji skał wylewnych nie został jednak jeszcze do końca rozwiązany. W geologii zakorzenione jest używanie podwójnych nazw, innych dla młodszych i dla starszych skał wulkanicznych, np. ryolit (młodsza skała), porfir kwarcowy (starsza skała), andezyt-porfiryt, bazalt-melafir itp.
Wyróżnianie to nie jest związane z dokładnym rozpoznaniem skały. Nazw tych używają najczęściej geolodzy podczas wykonywania prac terenowych, są także stosowane na mapach geologicznych.
W celu zaznaczenia starszego wieku skały, po uprzednim zbadaniu petrograficznym i ustaleniu pozycji systematycznej skały, dodaje się przedrostek paleo – do jej właściwej nazwy, np. paleoryolit, paleoandezyt, paleobazalt itp. Ogólnie wyróżnia się skały neotypowe (mezozoiczne i młodsze) i paleotypowe.
W ostatnich latach Komisja Petrologii Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych zaproponowała nowy schemat klasyfikacji skał magmowych. Uproszczony podział skał wylewnych oparty jest na ośmiu zbiorowych grupach skał: I- ryolitoidy, II-dacytoi-dy, III-trachitoidy, IV-andezytoidy i bazaltoidy, V-fonolitoidy, VI-tefrytoidy, VII-foidytoidy, VIII-ultramafity.
Zaleca się stosowanie terminu neowulkaniczny do oznaczenia lawy (np. ryolitu, dacytu, andezytu, bazaltu), jeśli tylko istnieje możliwość dokładnego określenia petrograficznego skał, niezależnie od stanu przeobrażenia i wieku.
Natomiast w petrograficznej klasyfikacji skał wylewnych nie uwzględnia się już dzisiaj nazwy „porfir”, którą określano wszystkie skały wylewne z dobrze widocznymi prakryształami.
Nie używa się również nazwy „melafir”, którą odnosiło się do skał wylewnych wieku paleozoicznego (paleobazalty), najczęściej o strukturze porfirowej i teksturze migdałowcowej oraz nieco jaśniejszych od typowych bazaltów.