KAMIENIE SZLACHETNE WYSTĘPUJĄCE W POLSCE
Z kamieni szlachetnych występujących w Polsce należy wymienić znany od wieków i zbierany nad Bałtykiem i na Kurpiach bursztyn oraz występujące na Dolnym Śląsku chryzoprazy i nefryty, odmiany kwarcu i chalcedonu, a także minerały krzemianowe, jak beryle, granaty, turmaliny i in.
Dolny Śląsk należy do nielicznych obszarów na świecie, gdzie występują chryzoprazy. Były one eksploatowane już w średniowieczu w Szklarach i w Koźmicach Śląskich. Używano ich jako materiału na szlachetne okładziny oraz do wyrobów złotniczo-jubilerskich. Szczególnie dużym zainteresowaniem cieszył się chryzopraz dolnośląski od połowy XVIII w. Był on ulubionym kamieniem Fryderyka Wielkiego i w różnych muzeach Europy można spotkać wyroby z dolnośląskiego chryzoprazu, zwłaszcza modne niegdyś tabakierki nierzadko zdobione również brylantami.
Występowanie kamieni ozdobnych w Polsce (oprócz bursztynów): 1 — kwarc dymny i morion, 2 — kryształ górski, 3 — ametyst, 4 — chryzopraz, 5 — opal, 6 — agat, 7 — granat, 8 — tur-malin, 9 — nefryt, 10 — turkus, 11 — gagat, 12 — fluoryt, 13 — serpentynit ozdobny, 14 — lidyt, 15 — karneol, 16 — jaspis, 17 — krzemień pasiasty i rogowiec, 18 — drewno skrzemieniałe, 19 — alabaster, 20 — barwne marmury i kalcyty.
Cenionym w świecie kamieniem jest również nefryt występujący na Dolnym Śląsku, głównie w Jordanowie na południe od Wrocławia. Podobnie jak chryzopraz jest on szlifowany w postaci kaboszonów i stosowany w jubilerstwie, zwłaszcza do wyrobu pierścionków.
Na obszarze masywów granitowych Dolnego Śląska, głównie w masywie Strzegomia występuje kwarc w postaci kryształu górskiego (czyli skalnego) oraz kwarcu zadymionego, który również może znaleźć zastosowanie jako kamień ozdobny. Znane jest również występowanie kwarcu w Jegłowej. Zainteresowanie powinien wzbudzić także fioletowy ametyst, nadający się do wyrobu drobnych galanteryjnych przedmiotów, a nawet płyt stołowych. Znany on jest przede wszystkim z okolic Kletna. Obficie występujące na niektórych obszarach Dolnego Śląska agaty również mogą być stosowane w artystycznym zdobnictwie.