Kamienie szlachetne i półszlachetne.
Wymieniliśmy już wiele nazw kamieni szlachetnych, pora więc zastanowić się, ile ich w ogóle istnieje i czy można je w jakiś sposób usystematyzować.
Specjaliści doliczyli się już ponad 300 kamieni, przy czym liczba ta stale rośnie. Trwają jednak spory, czy uznawać je wszystkie za szlachetne, czy też stosować podział na szlachetne i półszlachetne.
W zasadzie dąży się obecnie do zaniechania tego rodzaju segregacji, budzącej bardzo często kontrowersje. Chcąc osiągnąć większe zyski, jubilerzy zaliczają nieraz piękniejsze okazy kamieni półszlachetnych do wyżej wycenianej kategorii, z tymi kryteriami zaś nie bardzo chcą się pogodzić ich klienci. Jednakże sprawa ta nie znalazła jeszcze definitywnego rozwiązania.
Warto zapoznać się bliżej z podziałem zaproponowanym przez znakomitego radzieckiego mineraloga, Aleksandra E. Fersmana (1883—1945), autora wielu specjalistycznych i popularnonaukowych publikacji, z których szczególną poczytnością cieszy się książka „Opowiadania o kamieniach drogocennych”, przetłumaczona także na język polski.
Aleksander E. Fersman podzielił kamienie wykorzystywane w praktyce jubilerskiej na szlachetne i zdobnicze. W obrębie obu grup zastosował jeszcze podział na trzy klasy, przyjmując, że najwyższą reprezentuje pierwsza.
I tak do pierwszej klasy kamieni szlachetnych radziecki mineralog zaliczył: diament, szmaragd, aleksandryt, chryzoberyl, bardzo rzadki euklaz, spinel oraz trzy odmiany korundu: szafir, rubin i padparadżę. Drugą klasę tworzą m.in.: topaz, trzy odmiany berylu — to jest akwamaryn, worobiewit i heliodor, dwie odmiany turmalinu — różowy i ciemnoczerwony (syberyt), fenakit, ametyst, cyrkon (zielony i pomarańczowy, tzw. hiacynt), opal szlachetny. W trzeciej znalazły się m.in.: turkus, odmiany kwarcu — kryształ górski, kwarc zadymiony oraz odmiany chalcedonu — chryzopraz, sardonyks, agaty z dekoracyjnym rysunkiem i krwawnik.
Należy tu dodać, że w grupie kamieni szlachetnych radziecki uczony sklasyfikował także trzy „kamienie” pochodzenia organicznego: w pierwszej — perły, w trzeciej — bursztyn i agat. Cennym materiałem jubilerskim jest także koral.
Kolej na kamienie półszlachetne. Tu w klasie pierwszej odnajdujemy: malachit, rodonit, nefryt, lazuryt, odmiany skaleni — amazonit, labrador i kamień słoneczny oraz niektóre odmiany chalcedonu, nie zaliczone do kamieni szlachetnych. W drugiej agalmatolit (tworzywo, z którego w Chinach rzeźbi się ozdobne figurki), serpentyn szlachetny, aragonit, fluoryt, sepiolit (pianka morska), selenit, jaspis; w trzeciej: alabaster, porfiry i inne kamienie stosowane jako elementy dekoracyjne w budownictwie.